ترکیب سنگی برای سازند مزدوران در برو نزادهای گوناگون پایدار نیست و گاهی تغییر رخساره ها در خور توجه است.

تناوبهایی از گچ و انیدریت (تبخیری) در بخشهای پایینی برش پادهی و با غک مشاهده شده است(افشارحرب) . البته این تناوبهای تبخیری اختصاص به بخش پایینی سازند ندارد و در برخی از نقاط مانند چاه شماره 2 گنبد لی (دشت سرخس) بخش فوقانی سازند مزدوران تناوبی از سنگ های کربناتی و انیدریت است. وجود لایه های تبخیری می تواند با کاهش موضعی ژرفای حوضه رسوبی در ارتباط باشد.

همانطور که قبلاً اشاره شد از جمله تغییرهای سنگ شناسی سازند مزدوران تبدیل آن به سازند چمن بید است و در بخش درخت بید بالا واقع در 22 کیلومتری شمال باختری برش الگو (شکل 4) نخستین زبانه های سازند چمن بید در نیمه پایینی سازند مزدوران قابل تشخیص است.

دولومیتی شدن سازند مزدوران یکی از تغییرهای قابل ذکر این سازند است. طوری که در شمال دره خانه زو از 452 متر ضخامت این سازند، 150 متر پائینی آن از نوع سنگ دولومیت است.

بیشترین تغییر رخساره ی سازند مزدوران از شرق حوضه ی کپه داغ گزارش شده است. در این مناطق ضخامت حقیقی سازند کمتر از 200 متر است که بیشتر از نوع رسوبهای تخریبی است و کمتر اختصاصات دریایی دارد. (منبع 7)

حرمی برای بیان تغییر رخساره ی جانبی سازند مزدوران در خاور کپه داغ به مطالعات چینه نگاری سنگی این سازند در محدوده ی کل ملک آباد، واقع در جنوب باختری معدن زغال سنگ آق در بند اشاره کرده و سازند مزدوران را به سه بخش با سه رخساره ی سنگی مشخص تقسیم کرده که از پایین به بالا عبارتند از:

1-   رخساره ی آهکی و دولومیتی

2-   رخساره ی قرمز رنگ سیلیسی آواری و تبخیری

3-   رخساره ی آهکی و سنگ ماسه ای

بررسـی چـینه شناسی، رسـوب شناسی و سنـگ شـناسی سازند مزدوران در ناحیه کل ملک آباد حاکی است که بخش تحتانی این رسوبها در یک محیط کم عمق دریایی و ساحلی، در هنگام پیشروی دریای ژوراسیک بالا تشکیل شده است.

بخش میانی این سازند در حوضه ای بسته (لاگون) با تغییر درجه شوری آب در زمان تشکیل ته نشست کرده اند و بخش فوقانی نیز عمدتاً در محیط های کم عمق دریایی و ساحلی برجای گذاشته شده است.

1-6 سنگواره و سن

سن سازند مزدوران در تمام برشها و چاههای گزارش شده به جز چند برش آکسفوردین-کیمریجین است. آشکوب آکسفوردین بر پایه ی تشخیص سنگواره ی روزنه داران زیر توسط کلانتری گزارش شده است (منبع 1):

Ammobaculites  Subcretaceous, A.Spongiphilus, Guttulinu barnadi, Lenticulina, Pseudosyclammina lituus, Saracenclla, Trocholina

اشکوب کیمریجین نیز بر اساس وجود سنگواره روزنه داران زیر تعیین شده است:

Brotzenia depnessa, Clypeina jurassica, Macroporella offyigantea,    Kurnubia  jurassica, K.palastiniensis, Trocholina elonyata

لازم به ذکر است که در سازند مزدوران سنگواره دو کفه ایها و آمونیتها و براکیوپودها نیز وجود دارد.

 

1-7 کانی شناسی اولیه سنگهای کربناتی سازند مزدوران

به منظور بررسی روند دیاژنز سنگهای کربناته ژوراسیک فوقانی پهنه ی کپه داغ، مطالعات سنگ شناسی ویژه ای توسط م.ح. آدابی- رائو (1991) و ی.لاسمی (1373) صورت گرفته است.

نتیجه نهایی این دو تحقیق یکی نیست. بررسی سنگ شناسی کربناتهای سازند مزدوران توسط آدابی ورائو نشان داده است که دریای کربناتهای سازند مزدوران برای رسوب آراگونیت مناسب بوده است در حالیکه ی.لاسمی با توجه به ساخت سیمانها و ساختمان شعاعی و متحدالمرکز اُاُ ئیدها، شرایط حاکم بر دریای ژوراسیک بالایی را مناسب تر برای رسوب کلسیت می داند. (منبع 7)